Het einde van het begin van het einde.

Regie: Jetse Batelaan

Regie assistentie: Tim Verbeek

Wat als,… wat als de toneelvoorstelling begint waar hij hoort te eindigen? Wat als ze starten bij het inpakken van het decor en het oprollen van de kabels? Wat als de volgende theaters intussen verdwenen zijn en onze lievelingskarakters vergeten zijn?

Het begin van het einde van het begin wordt door De Standaard ‘een dystopische parel’ genoemd en kan geen betere beschrijving geven. Een voorstelling in zijn achteruit.

Hieronder analyseer ik de belangrijkste elementen van deze magnifieke voorstelling.

Het thema/de thema’s of het/de onderwerp(en) van het theaterstuk was/waren volgens mij theater zelf, verbeelding en het verdwijnen hiervan. De vergankelijkheid hiervan alsook van het publiek. Er werd tijdens de voorstelling de zin ‘zonder jullie stellen de woorden niets voor’ gebruikt. Het publiek maakt mee het theater of de voorstelling. Zonder het publiek zijn de woorden en het theater niets waard.

Het motief of neventhema is een welbepaald gegeven (gedachte, voorwerp, handeling, toestand, ...) dat meermaals expliciet terugkeert in een verhaal. Het zijn kleine en korte, betekenis dragende elementen en kerngegevens in een verhaal. Het komt steeds expliciet voor in het verhaal en aan de hand daarvan kunnen we het thema bepalen. In deze voorstelling waren dit volgens mij de terugkerende conversaties in verband met ‘wat was deze zaal nu juist?’ en dat verbeelding het impliciete motief was, want het concept ‘theater’ was niemand bekend.

De symbolen die tijdens de voorstelling gebruikt werden, waren woorden en zinnen die met ons in conversatie gingen via voorwerpen. Ze werden ofwel geprojecteerd op achtergronden, opgehangen op balken die dan door de lucht zweefden. Ze waren te lezen op bakken die verplaatst werden, op de buik van een acteur, doeken,… De tekst wordt een onderdeel van het decor, en zit verwerkt in het decor.

Op het hoogte niveau omsloeg het decor de gehele zaal. Ook wij als publiek behoorden tot het decor, de stoelen werden specifiek beschreven alsook de mensen erin, wij dus. Op een nog hoger niveau zou je kunnen stellen dat het decor ook het begrip theater omvatte.

Eén niveau lager besloeg het decor het podium en de coulissen. In eerste instantie was het decor een nagemaakte versie van wat een podium zou zijn zonder decor erop. Ingewikkeld toch? Achterwaarts werd het decor dan opgebouwd (in omgekeerde beweging dus). Als publiek was het alsof we keken naar het afbreken van een decor in omgekeerde bewegingen.

En dan wordt het ietwat complex. Het decor dat dus achterstevoren werd opgebouwd werd gaande weg duidelijker en vertolkte tegen het einde van de voorstelling het theater in een mogelijke toekomst, overwoekerd door een donker bos. Het decor dat dus opgebouwd werd is eigenlijk het vervallen decor. Ook hier wijs ik graag even op de koppeling met de vergankelijkheid van theater. Interessant was dat de personages die het pand komen bezoeken deze verandering ook zien alsook het deel van de zaal waarin het publiek zich bevond.

Het decor wordt opgebouwd naar een donker woud, wat we als publiek niet verwachten. Het decor wordt opgebouwd en verandert dus naar het uitzien van de effectieve zaal (zonder decor) in een mogelijke post-apocalyptische toekomst. De vergane kinderfiguren zoals Spiderman en Elza die onverzorgd en verbrand het podium al schreeuwend oplopen draagt bij aan de gedachtegang van het vergane theater. We mogen zeker niet vergeten dat de afwezigheid van het decor ook decor is.

Het hele theaterstuk maakt een metamorfose door en op een gegeven moment draait het toneel van niet zomaar een toneel voor een stuk naar een mogelijke toekomst van theater, want wat als?